Η συμβολή του Περδίκα Παπακώστα για την κυβέρνηση της Αριστεράς

γράφει ο Μπάμπης Μπιλίνης *

Εμείς οι νεώτεροι στο χώρο της αριστεράς γνωρίσαμε τον Περδίκα Παπακώστα πρώτα ως όνομα με την αίγλη του αντιστασιακού αγωνιστή κατά της χούντας των συνταγματαρχών καθώς υπήρξε μέλος της οργάνωσης «Κίνημα 20^ης Οκτώβρη» και ύστερα με την καθημερινή παρουσία του στην πολιτική ζωή.

Το 1977 εντάχθηκα στην νεολαία του ΚΚΕ Εσωτερικού «Ρήγας Φεραίος» και θυμάμαι ότι με σεβασμό, και δέος θα έλεγα ακούγαμε τις παρεμβάσεις

του Περδίκα Παπακώστα. Δεν ήταν όμως μόνο η αίγλη του αντιστασιακού. Ήταν το προσωπικό του παράδειγμα, Άνθρωπος μακριά από ίντριγγες και εσωτερικές διαμάχες και διασπάσεις, τότε που η αριστερά παρήγαγε περισσότερες από όσες κατανάλωνε. Οι παρεμβάσεις του αποκάλυπταν τον ήρεμο χαρακτήρα του και τη βαθιά γνώση της επιστήμης του και της πολιτικής θεωρίας.

Συναντηθήκαμε μετά από χρόνια τον Μάιο του 2004. Εκεί στην Κοραή στο ισόγειο του δημαρχείου όταν ως γενικός γραμματέας του δήμου Μοσχάτου ήταν παρών στην πρώτη εκδήλωση της Κίνησης Πολιτών Μοσχάτου «Μεσοποταμία» εξισορροπώντας με πραότητα ανάμεσα στην πραγματική φιλία του με τον δήμαρχο Ταξιάρχη Παπαντώνη και την ακτιβιστική μας ορμή, ως μέλη της νεαρής τότε «Μεσοποταμίας» ενάντια στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 και στις παρεμβάσεις για την παραλία Μοσχάτου.

Έκτοτε η σχέση μας περιορίστηκε στις συναντήσεις ενός γενικού γραμματέα του δήμου και ενός ενεργού πολίτη, που συχνά πυκνά επισκεπτόταν το δημαρχείο, ώσπου συνταξιοδοτήθηκε.

Ξανασυναντηθήκαμε στο ιδρυτικό συνέδριο του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ στις 10 – 14/7/2014. Το αποτέλεσμα για το ΣΥΡΙΖΑ του Μαϊου του 2012, που εκτόξευε την αριστερά στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε δώσει ένα αέρα ενθουσιασμού, νίκης, αλλά και ευθύνης.

Το έφερε η τύχη οι ομιλίες μας στο συνέδριο να είναι περίπου διαδοχικές και από ένα πρώτο άκουσμα φάνηκαν και αντίθετες. Εγώ ανάλωσα την μισή περίπου ομιλία μου για να υποστηρίξω το κίνημα των κατοίκων της Χαλκιδικής κατά της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές και μετά από μένα ο Περδίκας ανάλωσε την ομιλία του για την ανάπτυξη της βιομηχανίας. Βέβαια στο τέλος συμφωνήσαμε ότι την ανάπτυξη της βιομηχανίας την ενέτασσε μέσα στο πλαίσιο του οικολογικού μετασχηματισμού του παραγωγικού μοντέλου.

Έγραφε το 2012 στην εφημερίδα ΑΥΓΗ για το σχέδιο ιδρυτικής διακήρυξης του ΣΥΡΙΖΑ

«Είναι ένα σχέδιο που θα το θεωρούσα σχεδόν τέλειο, από κάθε άποψη, αν δεν παρατηρούσα ότι δεν συναντώ ούτε σπάνια τις λέξεις βιομηχανία και γεωργία.

Βέβαια, συχνά χρησιμοποιείται η λέξη επιχειρήσεις, και φυσικά αυτή περιλαμβάνει και τη βιομηχανία, αλλά δεν ταυτίζεται.

Μένει η αίσθηση ότι η βιομηχανία είναι γενικά μεγάλο κακό...

Χρειαζόμαστε βιομηχανία για να βρισκόμαστε και εκεί που συναντάται η επιστημονική -όχι κατ’ ανάγκη πανεπιστημιακή- έρευνα με την τεχνική ανάπτυξη και δημιουργείται η νέα τεχνολογία. Έτσι, εκτός από την απασχόληση που μπορεί να προσφέρει σε εργατικό δυναμικό θα έχουμε και επιστημονική απασχόληση.

Φυσικά και δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη του συνόλου της βιομηχανικής ανάπτυξης. Μπορούμε όμως να επιλέξουμε βιομηχανικούς τομείς που δεν απαιτούν μεγάλες εγκαταστάσεις και βιομηχανική παράδοση.

Για παράδειγμα, το τμήμα ηλιακή ενέργεια, του τομέα ενέργεια, μπορεί να είναι ένας επιλεγμένος τομέας, το φάρμακο, η βιομηχανία τροφίμων, η φίνα χημεία ή κάποιοι άλλοι μπορούν να επιλεγούν με τεχνικοπολιτικά κριτήρια.

Σύνδεση αυτών των βιομηχανικών τομέων, μέσω ερευνητικών ινστιτούτων, με τη βασική έρευνα των πανεπιστημίων, που μπορεί να είναι ελεύθερη στις επιλογές της, θα μπορούσε να δώσει διέξοδο στους νέους ανήσυχους επιστήμονες, έτσι ώστε να προσφέρουμε στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και μυαλό, πνευματική εργασία.

Οι ίδιες σκέψεις ισχύουν και για την προοπτική νέας γεωργικής πολιτικής. Ινστιτούτο Γεωργικών Εφαρμογών -φυσικά όχι στην Αθήνα- που θα απασχολεί νέους, δραστήριους και ανήσυχους επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, που σε συνεργασία με τους αγροτικούς συνεταιρισμούς και τους γεωργούς θα δώσουν νέα πνοή στην ύπαιθρο.

Για το Σχέδιο Διακήρυξης αρκεί να τροποποιήσουμε στην παράγραφο 2 του 7ου Κεφαλαίου ως εξής «...να τα αντικαταστήσουμε με ένα εθνικό σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανόρθωσης, παραγωγικής ανασυγκρότησης -με ενίσχυση επιλεγμένων βιομηχανικών τομέων και επιστημονικής καλλιέργειας της γης- κοινωνικά δίκαιης δημοσιονομικής εξισορρόπησης και πολιτιστικής αναγέννησης...".

Ενεργός και μετά το συνέδριο και πάντα ανοιχτός σε νέες ιδέες και αναζητήσεις για τον κοινωνικό μετασχηματισμό τον Μάρτη του 2013, λίγους μήνες πριν το θάνατο του, στάθηκε στο πλευρό των εργατών της ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη, που ξεκινούσαν το μεγάλο πείραμα της αυτοδιαχείρισης και της κοινωνικής οικονομίας.

Έγραφε:

«Τον χειμώνα 1974, όταν στην Ελλάδα κυριαρχούσε η τρομοκρατία του Ιωαννίδη, στο εργοστάσιο της βιομηχανίας πλαστικών ΕΒΕΠΥ Α.Ε., στο Μπογιάτι, που απασχολούσε περίπου 600 εργαζόμενους, υπήρχε ισχυρή παράνομη αριστερή οργάνωση. Όταν ενημέρωσα δύο από τα μέλη τους, τον εργάτη Μαυραγάνη Γιάννη και τον εργοδηγό Νταγκίνη Γιώργο, τι συμβαίνει σε ένα γαλλικό εργοστάσιο ρολογιών, πως οι εργάτες διευθύνουν μόνοι τους την παραγωγή και τις δυσκολίες που συναντούν στη διάθεση του προϊόντος, πήραν μια πρωτοβουλία. Συγκέντρωσαν χρήματα από τους εργάτες, στους οποίους εξήγησαν τον σκοπό, και μου τα έφεραν να τα στείλω στη Γαλλία. Με έναν φίλο που ήταν μέλος της Lutte Ouvriere, έστειλα αυτό το συμβολικό ποσό. Μετά από λίγο καιρό, ο Γάλλος φίλος μου είπε ότι τα χρήματα δόθηκαν και ότι ανακοινώθηκε σε γενική τους συνέλευση, μέσα σε θύελλα χειροκροτημάτων, η ταξική αλληλεγγύη Ελλήνων εργατών, που, παρόλο ότι βρίσκονται κάτω από στρατιωτική δικτατορία -ή ίσως εξαιτίας της, λέγω εγώ σήμερα-, βρίσκουν τρόπο να τους ενισχύσουν.

Η αντιδικτατορική αριστερή οργάνωση της ΕΒΕΠΥ Α.Ε., μετά τη δικτατορία, προσχώρησε στο κίνημα των 400 -του Θεάτρου, όπως μας έλεγαν-, η οποία ήταν μπροστά από την εποχή της. Κυριάρχησε η διαμάχη ΚΚΕ - ΚΚΕσ., που διέλυσε τέτοιες πρωτοποριακές οργανώσεις. Να τη θεωρήσουμε σαν πρόδρομο του ΣΥΡΙΖΑ, αφού συνυπήρχαν αριστεροί κάθε τάσης.

Θα πρέπει να σας θυμίσω ότι 10 χρόνια σχεδόν αργότερα έγινε ένα αντίστοιχο πείραμα με αυτό της LIP στη φαρμακοβιομηχανία ΧΡΩΠΕΙ, στον Πειραιά. Οδηγημένη από σκόπιμα κατευθυνόμενη κυβερνητική πολιτική, που καθοδηγούνταν από τις φαρμακευτικές πολυεθνικές και που ερχόταν γάντι στην ελληνική εμπορική (εμπλουτισμένη με τους μαυραγορίτες και τους δωσίλογους της Κατοχής) ιθύνουσα τάξη, η ΧΡΩΠΕΙ Α.Ε. οδηγήθηκε στη χρεωκοπία. Χρειάζεται βέβαια να αναλυθεί η ιστορία της, γιατί δείχνει ότι, όταν μπορεί να γίνει πραγματική ελληνική βιομηχανία, οι ξένοι όχι μόνο δεν μας βοηθάνε, αλλά, με σύμμαχο το Κολωνάκι, διαλύουν τα πάντα. Δεν χωρά όμως σε μια επιστολή για την αυτοδιαχείριση.

Οι εργάτες, με συνολική συμμετοχή και παμψηφεί, αποφάσισαν να πάρουν την τύχη της βιομηχανίας επάνω τους. Και οι οργανωμένοι του ΚΚΕ ψήφισαν την απόφαση. (Βέβαια την άλλη μέρα ζητούσαν ακύρωση της απόφασης γιατί, όπως τους είπαν να λένε, «θέλουν κρατική τη βιομηχανία» και όχι αυτοδιαχείριση. Δεν με εκπλήσσει, λοιπόν παρόμοια, αντίδραση και στη Θεσσαλονίκη).

Στη αρχή η αυτοδιαχείριση ευνοήθηκε από μεγάλη έλλειψη ορών, που μόνο η ΧΡΩΠΕΙ ήταν σε θέση να καλύψει. Το ΠΑΣΟΚ ήταν στα σοσιαλιστικά του και χρησιμοποίησε για ισορροπία με τους φαρμακοβιομήχανους, την παραγωγή της αυτοδιαχειριζόμενης από το εκλεγμένο σωματείο των εργαζομένων ΧΡΩΠΕΙ.

Αργότερα, όταν εδραιώθηκε το ΠΑΣΟΚ, η αυτοδιαχείριση, αλλά και το εργοστάσιο της ΧΡΩΠΕΙ -που είχε εν τω μεταξύ αγοραστεί από τον ΕΟΦ- διαλύθηκαν. Με εισήγηση του Γιαννίτση και απόφαση της κυβέρνησης Σημίτη και την ολόπλευρη συμπαράσταση της Ν.Δ. διαλύθηκε με νόμο. Το ότι έβγαζε τα λειτουργικά της έξοδα με μόνο τις εξαγωγές του Algon στην Αφρική, δεν μέτρησε. Το αστείο είναι ότι σήμερα, αυτοί που διέλυσαν τη βιομηχανία, μας λένε ότι θα μας... αναπτύξουν.

Για τους φίλους της αυτοδιαχείρισης στη Θεσσαλονίκη πρέπει να τους ευχηθούμε καλή δύναμη, και όσο μπορούμε να τους βοηθήσουμε στη διάθεση των προϊόντων τους.»

Το έφερε η τύχη και την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2014, προχθές, δόθηκε σε διαβούλευση το κυβερνητικό πρόγραμμα βιομηχανίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα συμμετοχικό κυβερνητικό πρόγραμμα, που εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες έχουν συμβάλλει για την δημιουργία του δημιουργώντας με την ενεργή συμμετοχή τους το σοβαρότερο εχέγγυο για την επιτυχία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Κάπου εκεί μέσα σε όλες τις συμμετοχές και η συμμετοχή με τις παρεμβάσεις του και το έργο του, του Περδίκα Παπακώστα.

* η ομιλία ως εκπροσώπου της Ο.Μ. Μοσχάτου του ΣΥΡΙΖΑ στην εκδήλωση της 19/10/2014 προς τιμή του Περδίκα Παπακώστα στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Μοσχάτου