Λαύριο

γράφει ο Νώντας Παντούλας

Το Λαύριο (και η περιοχή του, η Λαυρεωτική) έχει παίξει σημαντικότατο ρόλο τόσο στην αρχαία όσο και τη νεότερη Ελλάδα για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά.

Το κοινό στοιχείο και στις δύο περιόδους είναι η μεταλλευτική δραστηριότητα.

Η μεταλλευτική δραστηριότητα στο Λαύριο φαίνεται ότι άρχισε το 3.000 π.Χ. το Λαύριο βρίσκεται στην Αττική, η οποία στην αρχαιότητα ανήκε στο κράτος της Αθήνας. Λαύριο και Αθήνα συνδέονται στενότατα.

Τον 6ο αι. π.Χ. αρχίζει η συστηματική εκμετάλλευση των αργυρομολυβδούχων μεταλλευμάτων της περιοχής και κόβονται ασημένια αθηναϊκά νομίσματα οι "λαυρεωτικές γλαύκες". Με τον Κλεισθένη τα μεταλλεία κρατικοποιήθηκαν.

Το μεγάλο βήμα όμως το έκανε ο Θεμιστοκλής, ο οποίος μετά τη μάχη του Μαραθώνα έπεισε τους Αθηναίους να χρηματοδοτήσουν με το ασήμι του Λαυρίου την κατασκευή στόλου (τριήρεων). Οι τριήρεις, τα ξύλινα τείχη, έσωσαν την Αθήνα και την Ελλάδα στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Με το στόλο αυτό η Αθήνα έγινε η υπερδύναμη της εποχής κυριαρχώντας εμπορικά αλλά και στρατιωτικά στο Αιγαίο. Τα έσοδα από το εμπόριο αλλά και τους «συμμάχους» της Αθηναϊκής συμμαχίας χρηματοδότησαν το «Χρυσό Αιώνα» και την πολιτιστική έκρηξη της εποχής.

Συμπέρασμα: το Λαύριο χρηματοδότησε το μεγαλείο της αρχαίας Αθήνας, χωρίς το Λαύριο «Χρυσό Αιώνας» δεν θα υπήρχε. Μετά την κλασική εποχή η μεταλλευτική δραστηριότητα διακόπτεται για πολλούς αιώνες.

Το 19ο αιώνα δημιουργείται το νέο Ελληνικό κράτος, ένα κράτος μικρό και πάμπτωχο που τα σύνορά του φτάνουν μέχρι τη Θεσσαλία. Το 1860 φτάνει στο Λαύριο ο νεαρός μεταλλειολόγος Α. Κορδέλλας και διαπιστώνει ότι η περιοχή έχει σημαντικό μεταλλευτικό και κατά συνέπεια οικονομικό ενδιαφέρον.

Ο Κορδέλλας απευθύνθηκε στην αρχή στην ελληνική κυβέρνηση για την εκμετάλλευση του μεταλλευτικού πλούτου και μετά την εκφρασμένη αδυναμία της στον Ιταλό μεταλλειολόγο J.B.Serpieri. Ο Serpieri ιδρύει το 1864 την ιταλογαλλική εταιρεία «Hilarion Roux et Cie», η οποία και αναλαμβάνει την εκμετάλλευση των ορυχείων.

Το 1869 όμως η εταιρεία διεκδικεί και την εκμετάλλευση των αρχαίων σκωριών ή εκβολάδων. Εκβολάδες ήταν οι τεράστιες ποσότητες υπολειμμάτων από την εξαγωγή αργυρούχου μολύβδου στην αρχαιότητα. Οι αρχαίοι δεν είχαν τις τεχνικές δυνατότητες να εξαγάγουν όλο τον άργυρο από το μετάλλευμα με αποτέλεσμα τα υπολείμματα αυτά, οι σκουριές ή εκβολάδες να περιέχουν ακόμη εκμεταλλεύσιμες ποσότητες αργύρου. Άλλωστε η βαριά δουλειά, η εξόρυξη του μεταλλεύματος, είχε γίνει στην αρχαιότητα και οι εκβολάδες αυτές βρίσκονταν στην επιφάνεια, πράγμα που έκανε την εκμετάλλευσή τους παμφθυνη. Η ελληνική κυβέρνηση Δεληγεώργη αρνείται να δεχτεί τις αξιώσεις του Serpieri και δέχεται

παρεμβάσεις από τους πρέσβεις της Ιταλίας και της Γαλλίας υπέρ της εταιρείας.

Μετά από περιπλοκές που πήραν και διεθνή μορφή το πρόβλημα λύνεται με την εμφάνιση στο προσκήνιο του Έλληνα τραπεζίτη από την Κωνσταντινούπολη Ανδρέα Συγγρού. Ο Συγγρός που ήλθε στην Ελλάδα με τη μεσολάβηση του βασιλιά Γεώργιου Α΄ ιδρύει μέσω της Τράπεζας Κωνσταντινουπόλεως τη Νέα Εταιρεία του Λαυρίου. Ο Serpieri συνέχισε να εκμεταλλεύεται τα μεταλλεία μέσω της εταιρίας C.F.M.L. στη θέση Κυπριανός.

Το σημαντικό όμως είναι ότι όλη αυτή η αντιπαράθεση για το Λαύριο συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του κοινού και άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες για αμύθητο μεταλλευτικό θησαυρό στις εκβολάδες και στο Λαύριο γενικότερα, ακόμη και για την ύπαρξη χρυσού. Ο Συγγρός αν και ήξερε δεν διέψευδε τίποτε. Μετοχοποίησε την εταιρεία του και πούλησε τις μετοχές στο αδαές και διψασμένο για εύκολο και γρήγορο κέρδος έως και τρεις φορές επάνω από την αξία τους.

Πουλήθηκαν σπίτια, οικόπεδα, κτήματα για μετοχές που αποδείχτηκαν φούσκες. Όταν έγινε γνωστή η αλήθεια, ο Συγγρός είχε φύγει και χαρακτηρίστηκε «Λαυριοφάγος». Έτσι συνέβη το πρώτο χρηματιστηριακό σκάνδαλο στην Ελλάδα.

Πηγή: www.sinergasia.gr