του Κώστα Ζώρα *
 
Λοιπόν, και αν ακόμα δεν υπήρχε ο ΣΥΡΙΖΑ, θα έπρεπε να τον εφεύρουμε.

Κατέθεσε το πιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα της μεταπολίτευσης για τον μετασχηματισμό του κράτους και τις αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, σε κεντρικά σημεία τού οποίου θα επικεντρώσουμε, μετά από κάποιες επισημάνσεις, τα σχόλιά μας.

Ίσως είναι το μοναδικό κόμμα που φιλοδοξεί «να σπάσει το τρίγωνο της διαπλοκής μεταξύ πολιτικών κομμάτων και οικονομικής ολιγαρχίας - ιδιοκτητών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - τραπεζών».

Στο τρίγωνο αυτό αναφέρθηκε προσφάτως και η δικτυακή έκδοση του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» υπό τον τίτλο: «Η εφημερίδα μου, η κατασκευαστική μου εταιρεία, η χώρα μου».

Σε παρελθούσα αρθρογραφία μου στη φιλόξενη «Αυγή» μού δόθηκε η ευκαιρία να επισημάνω τις δύο θεμελιακές παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος. Δηλαδή τη σύζευξη οικονομικής ολιγαρχίας, μέσων ενημέρωσης και τραπεζικού συστήματος αφενός και τον πρωθυπουργοκεντρισμό αφετέρου, διά του οποίου η πρωθυπουργική πλειοψηφία στη Βουλή συγκεντρώνει κατ' ουσία τη νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία. Συνταγματική αναθεώρηση υπό καθεστώς ριζοσπαστικών συσχετισμών και αλλαγών πρέπει να επιφέρει βαθιά τομή στα θέματα αυτά.

Η περιβόητη διαπλοκή οικονομικής ολιγαρχίας και μέσων ενημέρωσης, έγραφα τότε, καθιστά κυριολεκτικώς επιφαινόμενες τις θεμελιώδεις λειτουργίες του πολιτεύματος.

Τώρα έρχομαι σε κάποιες από τις θεμελιακές αναφορές του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για το κράτος και τη δημόσια διοίκηση:
α. «Στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προβλέπονται δέκα μόνο υπουργεία». Υπάρχει πάντοτε βεβαίως η σκέψη για κατάργηση των αναπληρωτών υπουργών και των υφυπουργών και μεταβίβαση των σχετικών αρμοδιοτήτων στους υπουργούς, τους γενικούς ή ειδικούς γραμματείς και τη διοίκηση.
β. «Αποσυμφόρηση του δημόσιου τομέα από τις στρατιές των συμβούλων και των μετακλητών υπαλλήλων και προώθηση της στελέχωσης των γραφείων υπουργών, γενικών γραμματέων και διοικητών από τις τάξεις των δημοσίων υπαλλήλων». Θα μπορούσε να προστεθεί η άποψη για τη σύσταση μόνιμων θέσεων γενικών γραμματέων από τις τάξεις των υψηλόβαθμων δημοσίων υπαλλήλων σε ορισμένα νευραλγικής φύσης υπουργεία.
γ. Για τα πολιτικά κόμματα: «Αναμόρφωση του πλαισίου τραπεζικού δανεισμού», «προώθηση πλήρους ελέγχου και διαφάνειας για τα οικονομικά των κομμάτων». Ίσως θα έπρεπε να καταργηθεί πλήρως ο τραπεζικός δανεισμός προς τα κόμματα, εκτός εάν λειτουργήσει ισχυρός δημόσιος τραπεζικός πυλώνας. Κρατική χρηματοδότηση προς τα κόμματα και ιδιωτική, με ανώτατο όριο ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων εφ' άπαξ κατά χρονολογική περίοδο και κατά πρόσωπο φυσικό ή νομικό.
δ. Για τα ΜΜΕ: «Προκηρύσσεται από μηδενική βάση διαγωνισμός για τις άδειες λειτουργίας ΜΜΕ». Εδώ προέχει η άμεση εφαρμογή με κατάλληλες νομοθετικές πρωτοβουλίες της παραγρ. 9 του άρθρου 14 του Συντάγματος, όπου, εκτός από τις ρυθμίσεις περί βασικού μετόχου, «απαγορεύεται η συγκέντρωση του ελέγχου περισσότερων μέσων ενημέρωσης της αυτής ή άλλης μορφής. Απαγορεύεται ειδικότερα η συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής».
Ο δημοκρατικός αριστερός ριζοσπαστισμός, σε προγραμματικό επίπεδο, για το κράτος, το πολιτικό σύστημα και τη δημόσια διοίκηση, στο πλαίσιο συνταγματικής αναθεώρησης, με πρωτοβουλία της νέας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, ίσως συγκροτεί τη μόνη λύση, ώστε οι πολιτειακοί και πολιτικοί θεσμοί να λειτουργήσουν, επιτέλους, προς όφελος των κοινωνικά και οικονομικά μη προνομιούχων.
 
* καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου