Πανελλαδικές εξετάσεις και κοινωνικές ανισότητες

του Γιώργου Μπουγελέκα*

Κά­θε χρό­νο, τέ­τοια ε­πο­χή, με α­φορ­μή τις πα­νελ­λα­δι­κές ε­ξε­τά­σεις, α­να­δύο­νται ο­ρι­σμέ­νες α­πό τις α­δυ­να­μίες του ελ­λη­νι­κού εκ­παι­δευ­τι­κού συ­στή­μα­τος. Ιδιαί­τε­ρα η τε­λευ­ταία τριε­τία της μνη­μο­νια­κής φρί­κης προ­σφέ­ρε­ται για κα­τα­γρα­φή και α­νά­δει­ξη των ε­γκλη­μα­τι­κών πα­ρα­λεί­ψεων και του προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νου κυ­βερ­νη­τι­κού σχε­δίου, που στο­χεύει στην κα­τε­δά­φι­ση της δη­μό­σιας εκ­παί­δευ­σης στην πα­τρί­δα μας.

Θα ο­δη­γού­σε, ά­ρα­γε, η θε­ρα­πεία αυ­τών -και άλ­λων α­νά­λο­γων α­δυ­να­μιώ­ν- στη δια­μόρ­φω­ση ε­νός πε­ρι­βάλ­λο­ντος δι­καιο­σύ­νης και ι­σό­τη­τας ευ­και­ριών στην ε­πι­λο­γή των σπου­δα­στών της τρι­το­βάθ­μιας εκ­παί­δευ­σης; Ερώ­τη­μα πα­λαιό, μά­ταιο και δυ­στυ­χώς ε­πα­να­λαμ­βα­νό­με­νο κά­θε κα­λο­καί­ρι.

Κα­τά την ά­πο­ψή μου, πρό­κει­ται για ψευ­δο­πρό­βλη­μα, για­τί ε­κεί­νο που θα έ­πρε­πε να τε­θεί πιο α­πο­φα­σι­στι­κά α­πό κά­θε άλ­λη φο­ρά εί­ναι ό­τι -μέ­σω τέ­τοιων ε­ξε­τά­σεω­ν- ευ­νοού­νται οι ευ­νο­η­μέ­νοι και α­δι­κού­νται οι α­δι­κη­μέ­νοι. Η έν­νοια της ι­σό­τη­τας, που στη­ρί­ζε­ται στη «φυ­σι­κή» δια­νο­η­τι­κή α­νι­σό­τη­τα, κλο­νί­στη­κε κα­τ’ ε­πα­νά­λη­ψη α­πό διε­θνείς έ­ρευ­νες και σή­με­ρα πλέ­ον έ­χει α­να­τρα­πεί πλή­ρως. Η ε­πα­φή με την ε­πί­ση­μη λο­γο­τε­χνία, η καλ­λιέρ­γεια της μου­σι­κής παι­δείας, οι ε­πι­σκέ­ψεις στα μου­σεία, η πα­ρα­κο­λού­θη­ση θε­α­τρι­κών πα­ρα­στά­σεων κ.λπ., που συ­νη­θί­ζουν κά­ποιες οι­κο­γέ­νειες με γο­νείς α­νώ­τε­ρης μόρ­φω­σης, ε­πι­τρέ­πουν στα παι­διά τους να με­τέ­χουν στον κυ­ρίαρ­χο πο­λι­τι­σμό που ταυ­τί­ζε­ται με το σχο­λι­κό. Κα­θη­με­ρι­νά, α­διό­ρα­τα και α­συ­νεί­δη­τα εισ­πράτ­τουν και ε­ξοι­κειώ­νο­νται με αυ­τή την κουλ­τού­ρα, με α­πο­τέ­λε­σμα να εμ­φα­νί­ζουν ε­πι­τυ­χέ­στε­ρα α­πο­τε­λέ­σμα­τα κα­τά τη διάρ­κεια της σχο­λι­κής τους φοί­τη­σης α­πό τα παι­διά ε­κεί­νων των οι­κο­γε­νειών που α­πέ­χουν μιας τέ­τοιας ζωής.

Ο ρό­λος της οι­κο­γέ­νειας, έ­τσι ό­πως δια­μορ­φώ­νο­νται, η δο­μή της και οι α­ντι­λή­ψεις της, σε σχέ­ση με την κοι­νω­νι­κή τά­ξη που αυ­τή α­νή­κει, εν­δυ­να­μώ­νει ή α­πο­δυ­να­μώ­νει την πο­ρεία του νέ­ου προς τη μόρ­φω­ση. Σύμ­φω­να με τον Πιερ Μπουρ­ντιέ, η τα­ξι­κή δια­φο­ρά ο­φεί­λε­ται και στη δια­φο­ρά πο­λι­τι­σμι­κού κε­φα­λαίου, το ο­ποίο πε­ριέ­χει γνώ­σεις και δε­ξιό­τη­τες που α­πο­κτώ­νται με την ω­σμω­τι­κή δια­δι­κα­σία, δη­λα­δή με την κα­θη­με­ρι­νή, α­συ­νεί­δη­τη μά­θη­ση, ε­ντός ε­νός ευ­νο­η­μέ­νου κοι­νω­νι­κού πε­ρι­βάλ­λο­ντος.
Ας στα­μα­τή­σου­με, λοι­πόν, να κλεί­νου­με τα μά­τια στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και ας α­πο­δε­χθού­με το γε­γο­νός ό­τι δεν δια­βαί­νουν τις πύ­λες αυ­τών των σχο­λών οι ι­κα­νό­τε­ροι, αλ­λά οι πιο ευ­νο­η­μέ­νοι «κλη­ρο­νό­μοι» της γνώ­σης, κό­ντρα στις α­στι­κές δια­κη­ρύ­ξεις για την ι­σό­τη­τα των ευ­και­ριών.

Στον α­ντί­πο­δα των πα­ρα­πά­νω βρί­σκε­ται η πρό­τα­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ για την ε­λεύ­θε­ρη πρό­σβα­ση. Προ­τεί­νου­με την ε­λεύ­θε­ρη πρό­σβα­ση στην τρι­το­βάθ­μια εκ­παί­δευ­ση, ώ­στε να α­πο­κτή­σει το Λύ­κειο την αυ­τό­νο­μη εκ­παι­δευ­τι­κή του λει­τουρ­γία και να α­παλ­λα­γεί η χώ­ρα α­πό τη φοι­τη­τι­κή με­τα­νά­στευ­ση και το οι­κο­γε­νεια­κό ει­σό­δη­μα α­πό τις δυ­σβά­στα­χτες δα­πά­νες. Σύμ­φω­να µε την πρό­τα­ση αυ­τή, ό­λοι α­νε­ξαί­ρε­τα οι α­πό­φοι­τοι του Λυ­κείου, α­νε­ξάρ­τη­τα α­πό το βαθ­μό του α­πο­λυ­τη­ρίου και το έ­τος α­πο­φοί­τη­σής τους, θα έ­χουν δι­καίω­μα εγ­γρα­φής στο πρώ­το έ­τος α­νώ­τα­της εκ­παί­δευ­σης του ε­πι­στη­μο­νι­κού πε­δίου της προ­τί­μη­σης τους. Πα­ρά­λ­λη­λα, η α­πο­φα­σι­στι­κή α­να­βά­θ­μι­ση της με­τα­λυ­κεια­κής δη­μό­σιας τε­χνι­κής και ε­πα­γ­γε­λ­μα­τι­κής ε­κ­παί­δευ­σης θα πρέ­πει να α­πο­τε­λεί α­πα­ραί­τη­το κρί­κο στην α­λυ­σί­δα των μέ­τρων της ε­κ­παι­δευ­τι­κής α­να­γέ­ν­νη­σης, που ο­ρα­μα­τι­ζό­μα­στε.

Η πρό­τα­ση αυ­τή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δί­νει τη δυ­να­τό­τη­τα της προ­σφο­ράς μιας θέ­σης στη δη­μό­σια τρι­το­βά­θ­μια ή στη δη­μό­σια ε­πα­γ­γε­λ­μα­τι­κή με­τα­λυ­κεια­κή ε­κ­παί­δευ­ση σε ό­λους τους α­πο­φοί­τους του λυ­κείου. Δεν ε­ν­νο­εί ό­τι ο οιο­σ­δή­πο­τε θα έ­χει τη δυ­να­τό­τη­τα να φοι­τή­σει σε οια­δή­πο­τε σχο­λή. Δε­σμεύε­ται, ό­μως, ό­τι για κά­θε α­πό­φοι­το/η του Ενιαίου Λυ­κείου θεω­ρίας και πρά­ξης θα υ­πάρ­χει μία θέ­ση σπου­δών και φοί­τη­σης στην τρι­το­βά­θ­μια ή στη δη­μό­σια με­τα­λυ­κεια­κή-ε­πα­γ­γε­λ­μα­τι­κή ε­κ­παί­δευ­ση του ε­πι­στη­μο­νι­κού κλά­δου της προ­τί­μη­σής του. Εκ των πραγ­μά­των, τί­θε­νται, ως μί­νι­μουμ προϋπο­θέ­σεις, η αύ­ξη­ση των δα­πα­νών για την παι­δεία, η στε­λέ­χω­ση ό­λων των βα­θ­μί­δων της ε­κ­παί­δευ­σης, η κα­τά­ρ­γη­ση της μνη­μο­νια­κής νο­μο­θε­σίας, η κα­θιέ­ρω­ση της δω­δε­κά­χρο­νης υ­πο­χρεω­τι­κής εκ­παί­δευ­σης και η δη­μιου­ρ­γία του Ενιαίου Λυ­κείου Θεω­ρίας και Πρά­ξης.

*εκ­παι­δευ­τι­κός, μέ­λος του ΔΣ της ΟΙΕ­ΛΕ. 

 Πηγή