γράφει η Κωνσταντίνα Κακιοπούλου
Η ανάγκη για πολιτικό τραγούδι σήμερα φαντάζει εντονότερη από ποτέ. Θαρρείς πως η εποχή διψάει για τη δημιουργία νέων πολιτικών τραγουδιών, με νέους σύγχρονους ρυθμούς, έντονους και αληθινούς στίχους και νέα νοήματα που θα αφυπνίζουν τις συνειδήσεις και θα ενισχύουν τα αισθήματα αγωνιστικότητας, επαναστατικότητας, δύναμης, κινητοποίησης και συσπείρωσης.
Ζούμε σε χαλεπούς καιρούς. Η οικονομική κρίση έχει εισέλθει για τα καλά στις ζωές μας υποτάσσοντας και χαλιναγωγώντας τις. Φυσικά κατάφερε να εδραιωθεί, διότι το έδαφος πάνω στο οποίο εγκαταστάθηκε ήταν εξαρχής σαθρό και αλλοιωμένο. Η πολιτιστική παρακμή σε συνδυασμό με την κρίση ηθών, αξιών και πνεύματος, αποτέλεσαν τα ερείσματα επάνω στα οποία στηρίχθηκε η οικονομική κρίση για να μπορέσει να παγιωθεί και να γιγαντωθεί.
Σε μία τόσο έκρυθμη εποχή, οι πολίτες έχουν ανάγκη το πολιτικό τραγούδι, ως μέσο έκφρασης των σκέψεών τους, των θέλω τους, της αγωνιστικότητάς τους και των απόψεών τους. Είναι αναγκαίο να υπάρξουν πολιτικά τραγούδια που θα συγκεντρώνουν στους κόλπους τους τα τεκταινόμενα και τα οποία με δυναμικούς στίχους θα καυτηριάζουν την όλη κατάσταση και τα κακώς κείμενα, θα αφυπνίζουν εμάς τους πολίτες, θα μας ενδυναμώνουν με θάρρος και παρρησία και θα μας παρακινούν έτσι ώστε να συσπειρωθούμε, να αγωνιστούμε για ένα καλύτερο αύριο και να μην παραδώσουμε τα όπλα αμαχητί. Να μας υπενθυμίσουν την τεράστια δύναμη που έχουμε και πως τίποτε δεν τελείωσε. Πως πρέπει να βγούμε αλώβητοι από τον κυκεώνα στον οποίο μας έχουν τοποθετήσει και πως έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε. Πως το ότι δεν μπορούμε να σπάσουμε τα δεσμά μας και να ξεφύγουμε από αυτά είναι μία ψευδαίσθηση που μας καλλιεργούν για να μας μετατρέψουν σε υποταγμένα πειθήνια όργανα, ανήμπορα να αντιδράσουν και έτσι να μην συνειδητοποιήσουμε πως αν υψώσουμε το ανάστημά μας μπορούμε να πετύχουμε πολλές αλλαγές και να αναδιαμορφώσουμε τα πράγματα συλλήβδην.
Το πόσο μεγάλη ανάγκη έχει ο κόσμος τα πολίτικά τραγούδια σήμερα, φαίνεται στις διάφορες συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις και πορείες, όπου τα πολιτικά τραγούδια του παρελθόντος έχουν την τιμητική τους και ηχούν δυνατά και ασταμάτητα. Ο κόσμος έχει την εσωτερική ανάγκη να εκφραστεί και να εκτονωθεί μέσω αυτών των τραγουδιών. Σήμερα πολιτικό τραγούδι δεν υφίσταται. Φυσικά υπάρχουν τραγούδια με πολιτικές προεκτάσεις και αναφορές, αλλά είναι λίγα και δυσεύρετα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το τραγούδι «αερικό» του Θανάση Παπακωνσταντίνου, όπου σε ένα στίχο που λέει «όσες και αν χτίζουν φυλακές και αν ο κλοιός στενεύει, ο νους μας είναι αληταριό που όλο θα δραπετεύει, που έχει πολιτική και κοινωνική χροιά, ο κόσμος αντιδρά με έντονο χειροκρότημα και ζητωκραυγές στο άκουσμά του. Αυτό είναι ένα από τα σημάδια που αποδεικνύουν τη δίψα του κόσμου για τραγούδια με κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς. Η δίψα αυτή γίνεται αντιληπτή από την αντίδραση του κόσμου και στο άκουσμα παλαιότερων τραγουδιών με πολιτική χροιά, όπως είναι το τραγούδι «Ελένη» του Θάνου Μικρούτσικου, όπου στο στίχο «Να πεθαίνεις για την Ελλάδα είναι άλλο και άλλο εκείνη να σε πεθαίνει» , ο κόσμος αντιδρά πολύ έντονα και νοιώθει αλλιώς πλέον το τραγούδι λόγω των καταστάσεων που βιώνει,σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια όπου η αντίδρασή του λ.χ. στον ίδιο στίχο δεν ήταν ίδια γιατί δεν βίωνε αυτές τις καταστάσεις.
Βέβαια ένας από τους λόγους για τους οποίους σήμερα δεν υπάρχει πολιτικό τραγούδι μπορεί να είναι το γεγονός πως δεν είναι σαφές το ποιος ακριβώς είναι ο εχθρός, ο δυνάστης μας. Είναι δηλαδή πιο δύσκολο για ένα δημιουργό να δημιουργήσει ένα πολιτικό τραγούδι, μην ξέροντας που ακριβώς να απευθύνει τους στίχους και τα νοήματα, ενδεδυμένα με αλληγορική μορφή, προκειμένου να αφυπνίσει, να συσπειρώσει και να παρακινήσει τον κόσμο και να εκφράσει την αγανάκτηση και την αγωνία του. Ο εχθρός φαντάζει ασαφής και είναι δύσκολο το να καθοριστεί. Είναι οι κυβερνητικοί ιθύνοντες, η Τρόικα, η Γερμανία που χωρίς την έγκρισή της δεν γίνεται τίποτα σημαντικό στην Ευρώπη ή μήπως όλοι αυτοί μαζί ; Τα μόνο σίγουρο είναι πως η Τρόικα (η οποία απαρτίζεται από τρία θεσμικά όργανα-1:την Ευρωπαϊκή Επιτροπή-Commission 2:την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα-ΕΚΤ και 3:το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο-ΔΝΤ) ο ρόλος της οποίας συνίσταται στην εποπτεία χωρών με σοβαρά οικονομικά προβλήματα, οι οποίες λαμβάνουν χρηματοδοτικά δάνεια που χορηγούνται από την ΕΕ και το ΔΝΤ, πρωτοστατεί και δίνει εντολές, ενώ η Κυβέρνηση μας είναι το εκτελεστικό όργανο αυτών των εντολών. Η Τρόικα ασκεί εξαιρετικά ισχυρή επιρροή στις εθνικές οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές των χωρών που βρίσκονται υπό το καθεστώς της.
Επιπρόσθετα, η εμφάνιση πολιτικού τραγουδιού στις μέρες μας, προϋποθέτει από τη μία ανάπτυξη ενός κινήματος πολιτικού ριζοσπαστισμού που θα αναζητήσει να εκφραστεί και μέσα από την τέχνη και κυρίως τη μουσική και την εμφάνιση μίας ομάδας δημιουργών που θα επιχειρήσουν να υπερβούν τις παραδοσιακές φόρμες των μεγάλων δημιουργών του παρελθόντος.
Τι είναι όμως το πολιτικό τραγούδι;
Το πολιτικό τραγούδι γεννήθηκε, άνθισε και εξελίχθηκε τη δεκαετία του 60΄και του 70΄. Προϋπήρχαν βέβαια τα τραγούδια της αντίστασης, του ΕΑΜ και του Δημοκρατικού Στρατού , όμως αυτά αποτελούν ένα ιδιαίτερο ρεύμα δημιουργίας και γι’ αυτό τα διακρίνουμε με τον όρο αντάρτικα. Το πολιτικό τραγούδι μετράει και καταγράφει τους παλμούς των κοινωνικών συγκρούσεων. Συνήθως ξεκινάει από μειοψηφικές ομάδες που πλήττονται περισσότερο ή αντιδρούν εντονότερα, πριν ακόμα ευαισθητοποιηθεί μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας.
Από έντονα πολιτικά πάθη και κοινωνικές αντιπαραθέσεις σημαδεύτηκε η σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Η άνοδος και η πτώση της δικτατορίας (1967-1974) όξυνε τα φαινόμενα αυτά. Απόρροια αυτής της εξέλιξης ήταν η δημιουργία μίας νέας τάσης που ονομάστηκε πολιτικό τραγούδι. Περιελάμβανε τραγούδια που ήταν γραμμένα στη λογική και στο ύφος του έντεχνου τραγουδιού με έντονα στοιχεία πολιτικής αμφισβήτησης και κοινωνικής κριτικής. Δημιουργήθηκε από μουσικούς και ποιητές ενταγμένους στους κόλπους της ελληνικής αριστεράς. Υπηρετήθηκε από τους Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος ήταν και ο κύριος εισηγητής του από τη δεκαετία του 1960, Θάνο Μικρούτσικο, Γιάννη Μαρκόπουλο, Μάνο Λοΐζο κ.α.
Μερικά από τα σημαντικότερα πολιτικά τραγούδια είναι τα εξής:
- «Τα τραγούδια του αγώνα» ή ο κατά Ρίτσο «Επιτάφιος» του Μίκυ Θεοδωράκη
- «Τα τραγούδια του δρόμου» του Λοΐζου
- «Η συγκέντρωση της ΕΦΕΕ» του Σαββόπουλου
- «Πάγωσε η τσιμινιέρα», σε ερμηνεία Γιώργου Νταλάρα
- «Μέρα Μαγιού», σε ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση
- το «Νυν και αεί» του Σταύρου Ξαρχάκου, σε ερμηνεία Βίκυς Μοσχολιού
- «Πότε θα κάνει ξαστεριά», σε ερμηνεία Νίκου Ξυλούρη
- «Είμαστε δύο» του Μίκυ Θεοδωράκη
- «Τρίτος Παγκόσμιος», σε ερμηνεία Βασίλη Παπακωνσταντίνου
- «Αυτά τα κόκκινα σημάδια», σε ερμηνεία Νίκου Ξυλούρη
- «Πάλης ξεκίνημα», «Γελαστό παιδί» και «Ποιος τη ζωή μου», σε ερμηνεία Μαρίας Φαραντούρη
- «Ο δρόμος» του Μάνου Λοΐζου
- «Τα λόγια και τα χρόνια», σε ερμηνεία Χαράλαμπου Γαργανουράκη
- «Η Ελλάδα-Λένγκω», σε ερμηνείας Χαρούλας Αλεξίου
- «Για τα παιδιά που ‘ναι στον κόσμο» του Διονύση Σαββόπουλου,
- «Όταν σφίγγουν το χέρι», σε ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση
Το πολιτικό τραγούδι παρήκμασε και έπαψε να υπάρχει στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Οι κύριες αιτίες που οδήγησαν στην εξασθένηση του πολιτικού τραγουδιού, ήταν το γεγονός πως μεταπολιτευτικά, η Ελλάδα άρχισε εσκεμμένα να βομβαρδίζεται από σκουπίδια της διεθνούς και της ντόπιας υποκουλτούρας, τα οποία αντικατέστησαν τα επιτεύγματα των δεκαετιών 60-70, ήτοι της άνθισης της Τέχνης, της Ποίησης και της Μουσικής , με στόχο να ισοπεδωθεί το πνευματικό υπόβαθρο των πολιτών, να εξασθενίσει η κριτική τους σκέψη και η δεινότητά τους, να αποχαυνωθούν , να αλλοιωθούν, να σταματήσουν να μορφώνονται σωστά, να ξεχάσουν τις πραγματικές αξίες της ζωής, να επιθυμούν το ευκαιριακό και το επιφανειακό, να γίνουν πειθήνια όργανα που δεν θα ασχολούνται με τα κοινά και δεν θα γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και να γίνουν έτσι ευκόλως χειραγωγούμενα όντα. Η μόλις προαναφερθείσα κατάσταση σε συνδυασμό με την κομματικοποίηση του αναγνωρισμένου πολιτικού τραγουδιού, οδήγησαν στην εξασθένιση και την συνακόλουθη κάμψη του πολιτικού τραγουδιού. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως το γεγονός της απαγόρευσης εκ μέρους της κόρης του Μάνου Λοΐζου Μυρσίνης Λοΐζου, της χρήσης από το ΠΑΣΟΚ, της δημιουργίας του πατέρα της «Καλημέρα Ήλιε» όπως και η απαγόρευση εκ μέρους του Ηλία Ανδριόπουλου της συνδημιουργίας του με τον Μάνο Ελευθερίου «Γράμματα στον Μακρυγιάννη» καταδεικνύουν το μέγεθος της παρακμής στην οποία έχουν φτάσει τα εγχώρια πολιτικά κόμματα και το εγχώριο πολιτικό σύστημα συλλήβδην, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Ας ελπίσουμε λοιπόν πως ο ρυθμός με τον οποίο εξελίσσονται τα πράγματα στη Χώρα μας και στο διεθνές στερέωμα, θα οδηγήσουν γρήγορα και αναπόφευκτα νέους δημιουργούς στη συγκρότηση νέου πολιτικού τραγουδιού με σύγχρονο λόγο και νοήματα, που τόσο έχουμε ανάγκη και το οποίο θα αφυπνίζει , παρακινεί, κινητοποιεί και συσπειρώνει εμάς τους πολίτες να αγωνιστούμε και να υψώσουμε το ανάστημά μας για να επιτύχουμε ένα καλύτερο μέλλον, το οποίο είναι σίγουρο πως μπορούμε να επιτύχουμε. Είναι ξεκάθαρα στο χέρι μας. Αρκεί να αναγνωρίσουμε τη δύναμη μας και να τη χρησιμοποιήσουμε και να τη διοχετεύσουμε με σωστό, εποικοδομητικό και θετικό τρόπο.
Πηγή: www.rizopoulospost.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου