εδώ στο νότο: «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά»

Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014

«Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά»

γράφει η Λίτσα Μπούκα

Ή αλλιώς, ένα βιβλίο, τρεις ιστορίες. Η κυρίαρχη από τις τρεις, η δολοφονία του Τρότσκι από τον Ραμόν Μερκαντέρ. Η δεύτερη, η ιστορία του ίδιου του Μερκαντέρ. Και η τρίτη, εξίσου

ενδιαφέρουσα, η ιστορία που διαμεσολαβεί τις άλλες δύο και λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης:

η ιστορία ενός Κουβανού συγγραφέα, του Ιβάν, ο οποίος αναλαμβάνει να διηγηθεί την ιστορία του δολοφόνου, όπως εκείνος του την εμπιστεύτηκε. Αλλά ποιος είναι "ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά" του τίτλου; Χωρίς να σας χαλάσω καμιά έκπληξη, θα σας πω "και οι τρεις".

Το όραμα της Οκτωβριανής επανάστασης, ο Ισπανικός εμφύλιος, οι Σταλινικοί διωγμοί, η ψυχροπολεμική εποχή, το ξεθώριασμα της Κουβανικής επανάστασης, όλα περνάνε απ' τα μάτια του αναγνώστη. Ο Τρότσκι, ο Μερκαντέρ, ο Όργουελ, η Φρίντα Κάλο, ο Ντιέγκο Ριβιέρα, ο Στάλιν φυσικά, κι ένα σωρό άλλοι, περισσότερο ή λιγότερο διάσημοι, φτιάχνουν το πολυπρόσωπο μωσαικό ενός βιβλίου σίγουρα πολύ ιδιαίτερου.

Είχα ακούσει, είχα διαβάσει, ότι το βιβλίο είναι "συναρπαστικό", "εξαιρετικό" ότι έχει "μεγάλη λογοτεχνική αξία", πέρα απ' το αδιαμφισβήτητο ιστορικό ενδιαφέρον του.

Όντως, δύσκολα μπορείς να το αφήσεις κάτω, παρά τον όγκο του (που, για κάποιους, ίσως είναι κάπως τρομακτικός - 685 σελίδες δεν είναι και λίγες). Είναι επίσης ένα επίτευγμα από πλευράς του συγγραφέα, το πώς καταφέρνει να πλέξει μεταξύ τους αυτά τα τρία βασικά πρόσωπα, τις τρεις ιστορίες, και πώς καταφέρνει να μεταδώσει το κλίμα της εποχής που κάθε φορά περιγράφει.

Ωστόσο, προσωπικά δεν με έπεισε για όλα. Η λογοτεχνικότητα, για μένα τουλάχιστον, παραμένει ακόμα ζητούμενο, ή, εν πάσει περιπτώσει, οι προσδοκίες μου σ' αυτόν τον τομέα δεν ικανοποιήθηκαν όσο θα ήθελα. Τα πρόσωπα, ενώ σκιαγραφούνται αρκετά καλά, είναι κάπως άνισα, δεν "πείθουν" πάντα τόσο ως υπαρκτοί χαρακτήρες (ειδικά έχω να το πω αυτό για τον Μερκαντέρ του Παδούρα). Ο αρτιότερα σχεδιασμένος χαρακτήρας, εμένα τουλάχιστον, μου φάνηκε ότι ήταν ο Ιβάν, ο Κουβανός συγγραφέας.

Τέλος, θα έλεγα πως μια απ'ο τις μεγαλύτερες αρετές του βιβλίου, είναι ότι σε βάζει σε κλίμα αναζήτησης και περαιτέρω διερεύνησης. Δεν θα πρέπει να εκπλαγείτε αν, μετά την ανάγνωση (ή και κατά τη διάρκειά της) τρέχετε ν' αναζητάτε περισσότερα στοιχεία στον ιστό ή σε άλλη βιβλιογραφία. "Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά" είναι σαν μαγική εικόνα, ένα βιβλίο που πολλαπλασιάζει τον εαυτό του σ' άλλα βιβλία. Κι αυτό είναι μάλλον μεγάλο κέρδος για τον αναγνώστη.