Τα Δεκεμβριανά

γράφει ο Νώντας Παντούλας

Με τoν όρο αυτό ονομάζεται η ένοπλη σύγκρουση, που συνέβη στην Αθήνα, μεταξύ των δυνάμεων του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από τη μία πλευρά και των κυβερνητικών και βρετανικών δυνάμεων από την άλλη. Με τις κυβερνητικές δυνάμεις είχαν συμπαραταχθεί τα Τάγματα Ασφαλείας, η εθνικιστική, τρομοκρατική και αντικομουνιστική οργάνωση Χ.

Ξεκίνησε στις 3 Δεκεμβρίου 1944 με την αιματηρή κατάληξη του ειρηνικού συλλαλητηρίου του ΕΑΜ στην Πλατεία Συντάγματος και τελείωσε τυπικά με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945. Ήταν το προανάκρουσμα του Εμφυλίου Πολέμου (1946 - 1949).

Τα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα δε σημειώθηκαν αντεκδικήσεις σε βάρος των συνεργατών του κατακτητή σε αντίθεση με άλλες χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία όπου υπήρξαν δεκάδες χιλιάδες θύματα.

Έφτασε στην Αθήνα από τη Μ. Ανατολή η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γ. Παπανδρέου και βρετανικά στρατεύματα υπό το στρατηγό Σκόμπι.

Πριν τη σύγκρουση υπήρξε η διαφωνία μεταξύ του ΕΑΜ και της κυβέρνησης Παπανδρέου που αφορούσε τον αφοπλισμό των ανταρτικών δυνάμεων και την τιμωρία των συνεργατών του κατακτητή. Το ΕΑΜ ζητούσε και τον αφοπλισμό των δύο τακτικών κυβερνητικών ενόπλων σωμάτων, του Ιερού λόχου και της Τρίτης Ορεινής Ταξιαρχίας Ρίμινι.

Οι συνομιλίες κατέλεξαν σε αδιέξοδο και το ΕΑΜ οργάνωσε συλλαλητήριο στην πλατεία συντάγματος με αίτημα την τιμωρία των δοσιλόγων συνεργατών των Γερμανών. Το συλλαλητήριο χτυπήθηκε από ακροβολισμένους ενόπλους που ενεργούσαν υπό τις διαταγές του αστυνομικού Διευθυντή της Αθήνας Άγγελου Έβερτ. Σύμφωνα με μεταγενέστερη μαρτυρία ενός από τους ενόπλους, μέλους της Οργάνωσης Χ, ο ίδιος ο Έβερτ έδωσε το σύνθημα για το χτύπημα, ρίχνοντας ένα μαντήλι.

Υπήρξαν 34 νεκροί και πάνω από 180 τραυματίες. Το ίδιο σκηνικό επαναλήφτηκε στην κηδεία των θυμάτων την επόμενη μέρα όταν το πλήθος πυροβολήθηκε ξανά από μέλη της Χ και των Ταγμάτων Ασφαλείας με αποτέλεσμα πάνω από 100 νεκρούς. Το πλήθος προσπάθησε να λυντσάρει τους ενόπλους οι οποίοι όμως διασώθηκαν με την επέμβαση Βρετανικών στρατευμάτων.

Ακολούθησαν τις επόμενες μέρες σφοδρές μάχες μεταξύ του ΕΛΑΣ από τη μια πλευρά και των Βρετανικών δυνάμεων από την άλλη, οι οποίες είχαν στο πλευρό τους την αστυνομία, τη χωροφυλακή, τους Ταγματασφαλίτες και τους Χίτες. Ο ΕΛΑΣ δεν ήταν προετοιμασμένος για τέτοιου είδους σύγκρουση. Στην Αθήνα υπήρχε μόνο ο εφεδρικός ΕΛΑΣ ελλιπέστατα εξοπλισμένος.

Οι συγκρούσεις μαίνονται σε πολλές συνοικίες της Αθήνας, γύρω από αστυνομικά τμήματα, φυλακές, στρατόπεδα, δημόσιες υπηρεσίες. Τα βρετανικά τεθωρακισμένα καταλαμβάνουν επίκαιρες θέσεις σε διάφορα σημεία του κέντρου της Αθήνας. Η βρετανική πολεμική αεροπορία βομβαρδίζει λαϊκές γειτονιές ενώ μια Ινδική (!) μεραρχία κατέλαβε ύστερα από σφοδρές μάχες την Καστέλα.

Μη διστάσεις να ενεργήσεις σαν να ήσουν σε κατακτημένη πόλη, όπου γίνεται μια τοπική εξέγερση, τηλεγραφεί στον Σκόμπι, ο βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ, που δεν διανοείτο ότι θα έχανε την Ελλάδα από τη σφαίρα επιρροής της Μεγάλης Βρετανίας.

Στις 11 Ιανουαρίου, δόθηκε τέρμα στις μάχες, μετά από συμφωνία του Ε.Α.Μ. με τον στρατηγό Σκόμπυ. Τα Δεκεμβριανά τερματίστηκαν οριστικά με την υπογραφή της συνθήκης της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945. 7500 έλληνες που συνέλαβαν οι βρετανοί στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Β. Αφρική (Ελ Ντάμπα).

Όπως φάνηκε από τα γεγονότα σκοπός των Βρετανών ήταν να κρατήσουν την Ελλάδα στη δική τους σφαίρα επιρροής πάση θυσία. Για να το πετύχουν έπρεπε να εγκαθιδρύσουν ένα καθεστώς φιλικό προς αυτούς με εγγύηση το βασιλιά. Εμπόδιο ήταν το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ που έπρεπε να εξουδετερωθούν.

Για το σκοπό αυτό δε δίστασαν να υπονομεύσουν εξαρχής κάθε ειρηνική και ομαλή εξέλιξη στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας.

Έτσι χρησιμοποίησαν κάθε αντιΕΑΜική και αντικομουνιστική δύναμη που υπήρχε. Τα διαβόητα Τάγματα Ασφαλείας τα οποία οι ίδιοι οι Βρετανοί τα είχαν χαρακτηρίσει προδοτική και εχθρική οργάνωση, την Οργάνωση Χ που έδρασε τρομοκρατικά στην κατοχή σε βάρος των πατριωτών, ακόμη και τους ίδιους τους Γερμανούς που είχαν αποκοπεί στα Χανιά και λειτουργούσαν επίσημα ως εντολοδόχοι των Βρετανών. Οι σοβιετικοί το Μάιο του 1945 είχαν μπει στο Βερολίνο και οι Γερμανοί κατείχαν τα Χανιά. Επιπλέον διαρκούντος του Β παγκοσμίου πολέμου, διέθεσαν 100.000 στρατιώτες όχι για να πολεμήσουν τους Γερμανούς αλλά για να εδραιώσουν τη θέση τους σε μια σύμμαχό τους χώρα.

Πηγή: www.sinergasia.gr