εδώ στο νότο: Μια ξεχωριστή ευχή!

Κυριακή 4 Ιανουαρίου 2015

Μια ξεχωριστή ευχή!

Ευχές για «Καλή Χρονιά» θα μας πλημμυρίσουν τις μέρες αυτές. Στην αλλαγή του χρόνου στις 31 Δεκεμβρίου στις 12.00 το βράδυ, θα γίνει μια παύση και η αυλαία για τη νέα χρονιά θα ανοίξει με πυροτεχνήματα. Μια νέα αρχή, μια νέα γραμμή θα χαραχτεί: 2015.

Είναι όμως έτσι; Είναι ο χρόνος μια γραμμή;

Θεωρούμε κάπως δεδομένη την έννοια αυτή. Τον χρόνο τον έχουμε ορίσει μονοδιάστατα, γραμμικά σαν μια συνέχεια δευτερολέπτων, που προστίθενται το ένα πίσω από το άλλο, για να φτιάξουν το λεπτό, την ώρα, το 24ωρο…

Στη φύση ο χρόνος δεν υπάρχει ως γραμμή, με αρχή και τέλος, αλλά ως ατελεύτητοι κύκλοι: η κίνηση γαλαξιών και πλανητών, ο κύκλος από τον σπόρο ως τον καρπό και την εκ νέου δημιουργία σπόρου, ο κύκλος του νερού, ο κύκλος δημιουργίας του φυτού και της αποσύνθεσής του.

Αμήχανοι μπροστά σε αυτή την αέναη κυκλικότητα της φύσης ορίσαμε το δικό μας χρόνο, χάνοντας την αίσθηση της άρρηκτης ενότητάς με αυτήν και ταυτόχρονα τη σφαιρική αντίληψη της αλυσίδας των διαδικασιών. Όλα χαράχτηκαν κάπως αυθαίρετα, κατατμήθηκαν, στερώντας μας εκτός από τη συνολική θέαση, την αίσθηση της δικής μας ευθύνης για το πώς αρχίζουν και πως συνεχίζουν τα πράγματα.

Περιοριστήκαμε στον ρόλο του καταναλωτή και έχουμε άγνοια για το πριν και το μετά. Βλέπουμε τις συνέπειες, μόνο όταν σωρεύονται κι αποκτούν διαστάσεις τέτοιες, που αναγκαστικά γίνονται αντιληπτές στα μάτια μας. Παραβιάζοντας π.χ. τον κύκλο δημιουργίας και φυσικής αποσύνθεσης, με τον οποίο το έδαφος διατηρεί τη γονιμότητά του, από τη μια δημιουργήσαμε άγονα χωράφια και από την άλλη, συσσωρεύσαμε τόνους αποικοδομήσιμων σκουπιδιών στην πόλη.

Κόντρα στις διαρκείς διεργασίες της φύσης, μια άλλη αντίληψη - απόρροια μιας παρανόησης στην έννοια «ανάπτυξη», θέλει να ορίσει αλλιώς το χρόνο για τη δημιουργία, τη ζωή, για τον ίδιο τον σπόρο:

Σπώντας τον διαρκή κύκλο του σπόρου, ορίζεται μια αρχή έξω από τη φύση, μακριά από το χωράφι και χωρίς την παρουσία του γεωργού. Στο επιστημονικό εργαστήριο, θα «κατασκευαστεί» ο νέος, ο γενετικώς τροποποιημένος σπόρος, αποτέλεσμα επιστημονικής επέμβασης στη βάση της ζωής, στο DNA. Από κει, μέσα από μια γραμμή παραγωγής και διάθεσης θα φτάσει στον αγρότη και τον καταναλωτή… για να καταλήξει, τέλος, ως δολάρια στην τσέπη του επιχειρηματία που τον έχει πατεντάρει.

Κι ενώ αυτή η ισοπεδωτική, μηχανιστική αντίληψη βιάζει τη φύση, επιβάλλοντας δικτατορικά τον νόμο του ιδιωτικού κέρδους, με μια άλλη αντίστροφη πορεία αφαιρούνται χαρακτηριστικά από τα «φυσικά αγαθά» για να αποδοθούν σε νομικές κατασκευές, στις εταιρείες. Μέσα από τη στρέβλωση αυτή προσωποποιείται η νομική υπόσταση των εταιρειών, που διεκδικούν εκείνο το νομικό καθεστώς που θεσπίστηκε για τον άνθρωπο. Πολιορκώντας οχυρά για αγαθά, που ορίστηκαν ως κοινά για την προστασία μας, αφήνεται η φύση και ο άνθρωπος έρμαιο των διαθέσεών τους. Επιπρόσθετα, οι εταιρείες επιδιώκουν μέσα από συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, να τοποθετούνται «ισότιμα» ακόμη απέναντι και σε κράτη, έχοντας το δικαίωμα της μήνυσης κρατών και διεκδίκησης αποζημιώσεων.

Σε μια εντελώς άλλη αντίληψη για τη ζωή, μέσα από την επανασύνδεσή μας με τη γη, μας καλεί η παγκόσμια πρέσβειρα για την ελευθερία των σπόρων, Vandana Shiva. Στην ευχή της για το 2015 μας προσκαλεί να σεβαστούμε τη γη και να συμπράξουμε σε δράσεις, που θα φέρουν τη λύση στις κρίσεις που βιώνουμε.