Αίγυπτος: Σάιμα - Η δολοφονία ενός επαναστατικού ειδώλου (αφιέρωμα)

Η Σάιμα αλ-Σαμπάχ, 32 ετών, δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης στη μνήμη των θυμάτων της αιγυπτιακής επανάστασης. Το γαλλικό περιοδικό

Le Nouvel Observateur συνάντησε τον φίλο της, Σαγεντ, ο οποίος συνελήφθη, ενώ προσπαθούσε να τη βοηθήσει.

μετάφραση - νοηματική απόδοση: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος

Κάιρο, Ιανουάριος 2015. Η βιαιότητα του θανάτου της αντικατοπτρίζεται με θλιβερό τρόπο με την ηρεμία της τελευταίας της πράξης. Η Σάιμα αλ-Σαμπάχ σκοτώθηκε τη στιγμή που ήθελε απλά να καταθέσει ένα στεφάνι με λουλούδια στη μνήμη των θυμάτων της αιγυπτιακής επανάστασης της 25ης Ιανουαρίου 2011.

Ποιήτρια και μαχήτρια της Αριστεράς, μόλις είχε γιορτάσει τα 32α γενέθλιά της στις 8 Ιανουαρίου. Με καταγωγή από την Αλεξάνδρεια, πήγαινε συχνά στο Κάιρο για τις πολιτικές της δραστηριότητες.

Με δάκρυα στα μάτια, ο φίλος της, ο Σαγεντ, ένας 31χρονος δικηγόρος, διηγείται τα τελευταία λόγια της Σάιμα: «Ψωμί, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη». Φέρνει στο νου τη νεαρή γυναίκα: γεμάτη ενέργεια και αυτοπεποίθηση.

Σάιμα αλ-Σαμπάχ, το είδωλο της αιγυπτιακής επανάστασης,
δολοφονήθηκε το Σάββατο

Σε ένα στιγμιότυπο που έκανε το γύρο του κόσμου, τον βλέπουμε γονατιστό να προσπαθεί να την κρατήσει όρθια. Το πρόσωπό της και η πλάτη της είναι γεμάτα αίματα. Χτυπημένη από σφαίρες, η μαχήτρια μόλις που προλαβαίνει να σωριαστεί στο έδαφος και εκείνος την ανασηκώνει, για να την κουβαλήσει επάνω του.

«Τη στιγμή εκείνη», λέει ο Σαγεντ, «είχα πειστεί πως η Σάιμα θα γλίτωνε».

Μια απλή πορεία για να μην ξεχάσει κανείς

Η κατάσταση είχε ξεφύγει μερικά λεπτά νωρίτερα. Το πολιτικό κόμμα τους, η Λαϊκή Εθνική Συμμαχία, αποφασίζει να οργανώσει μια συγκέντρωση την επαύριον της τέταρτης επετείου της επανάστασης της 25ης Ιανουαρίου 2011, στη μνήμη των θυμάτων.

Ούτε διαδηλώσεις, ούτε ένα σύνθημα κατά του καθεστώτος, ήταν μια απλή πορεία, για να μην ξεχάσει κανείς.

Οι ακτιβιστές το ξέρουν καλά: σήμερα, το να διαδηλώνει κανείς στην Αίγυπτο είναι πολύ παρακινδυνευμένο. Ένας νόμος που υιοθετήθηκε το Νοέμβριο του 2013 απαγορεύει κάθε είδους συνάθροιση δίχως να προϋπάρχει σχετική άδεια από το υπουργείο Εσωτερικών. Δεκάδες ακτιβιστές, που «τόλμησαν» να διαδηλώσουν, οδηγήθηκαν στη φυλακή.

Τα μέλη του κόμματος βρίσκονται εκ νέου στην πλατεία Ταλάατ Χαρμπ, μόλις μερικά βήματα μακριά από την πλατεία Ταχρίρ. Ήδη από την πρώτη στιγμή της άφιξής τους, προειδοποιούν τις δυνάμεις της τάξης για τις προθέσεις τους: θέλουν να καταθέσουν λουλούδια στην Ταχρίρ, στη μνήμη των δικών τους «μαρτύρων».

Σφαίρες; Εκείνη δεν θέλει να φύγει...

Σύμφωνα με τον Σαγεντ, πέντε μόλις λεπτά μετά την έναρξη της συγκέντρωσης, η αστυνομία ξεκινά να διαλύει τους διαδηλωτές, με ρίψεις δακρυγόνων και σφαίρες. Όλοι αρχίζουν να τρέχουν... εκτός από τη Σάιμα.

«Δεν ήθελε να φύγει, είχε τη συνήθεια να ολοκληρώνει αυτό που άρχιζε». Ο Σαγεντ προσπαθεί να την πείσει να λάβει μια «λογική» και όχι μιαν «επαναστατική απόφαση».

«Ξαφνικά, είδαμε αίμα στην πλάτη της, το χέρι μου ήταν στην πλάτη της και το αίμα έτρεχε. Σωριάστηκε στο έδαφος. Ήμουν μαζί με το συνάδελφό μου, τον Χουσάμ, προσπάθησε να τη σηκώσει, αλλά η αστυνομία τον εμπόδισε και τον συνέλαβε, τη στιγμή που κρατούσα τη Σάιμα, όπως βλέπουμε και στη φωτογραφία».

Ο Σαγεντ συλλαμβάνεται, η Σάιμα ψυχορραγεί στο πεζοδρόμιο

Αφήνει πίσω του το πεζοδρόμιο που βρίσκεται μπροστά από τα γραφεία της Air France και διασχίζει το δρόμο τρέχοντας, κρατώντας πάντα τη Σάιμα στα χέρια του. Ο Σαγεντ επιβεβαιώνει ότι οι αστυνομικοί τους κυνήγησαν.

Μαζί με φίλους, επιχειρεί να πείσει τις αστυνομικές δυνάμεις να καλέσουν ασθενοφόρο: «Είναι δικαίωμά σας να μας επιτίθεστε, είναι δικαίωμά σας να διαλύετε τη διαδήλωση, αλλά είναι υποχρέωσή σας να καλέσετε ασθενοφόρο για τους διαδηλωτές».

Οι αστυνομικοί δεν απαντούν. Το αίμα βγαίνει από το στόμα της Σάιμα. Ο Σαγεντ καταλαβαίνει, τότε, πως η κατάστασή της είναι πολύ σοβαρή. Ο φίλος τους, ο Μουσταφά, αναλαμβάνει να την κρατήσει, ενώ ο Σαγεντ τρέχει αναζητώντας ένα ασθενοφόρο ή ένα αυτοκίνητο, αλλά κανείς δεν σταματάει, ούτε καν τα ταξί, που τρομάζουν εξαιτίας της παρουσίας των αστυνομικών.

Ο Σαγεντ παραμένει σε κατάσταση σοκ και λέει: «Οι αστυνομικοί αρνήθηκαν να καλέσουν ασθενοφόρο και εμπόδιζαν τον οποιονδήποτε να βοηθήσει τη Σάιμα».

Το τελειωτικό χτύπημα στη μικρή ομάδα των διαδηλωτών: ο Σαγεντ και οι φίλοι του ρίχνονται μέσα σε μια κλούβα της αστυνομίας, τη στιγμή που η Σάιμα ψυχορραγεί στο έδαφος. Ο νεαρός άνδρας είναι απογοητευμένος: «Η εντολή που είχαν λάβει ήταν να μας συλλάβουν και να αφήσουν ολομόναχη τη Σάιμα στο δρόμο να πεθαίνει».

Κατά τη διάρκεια της κράτησής του, ρωτά συνεχώς για την τύχη της φίλης του: «Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο; Ζει;».
Μαθαίνει για το θάνατό της σχεδόν ένα εικοσιτετράωρο αφότου αφέθηκε ελεύθερος. Εκείνη η δραστήρια, θαρραλέα και αστεία κοπέλα, που την είχε συναντήσει για πρώτη φορά στην πλατεία Ταχρίρ το Φεβρουάριο του 2012, δεν υπάρχει πια.

Διαμαρτυρία εναντίον του υπουργείου Εσωτερικών

Από τότε που οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν, δεν εγκατέλειψαν ποτέ ο ένας τον άλλο, πηγαίνοντας από διαδηλώσεις σε πολιτικές συγκεντρώσεις, συζητώντας για ώρες ολόκληρες για την τωρινή κατάσταση της χώρας αλλά και για τον πολιτισμό, αφού η Σάιμα ήταν λάτρης της αιγυπτιακής «λαϊκής τέχνης».

Το λένε όλοι οι φίλοι της: αγαπούσε βαθιά την Αίγυπτο και τους Αιγύπτιους, πάλευε για το δίκαιο των εργαζομένων και περνούσε ώρες ολόκληρες βοηθώντας τους πλέον φτωχούς.

Χωρισμένη από τον άνδρα της, αφήνει πίσω της ένα γιο πέντε ετών, τον Μπιλάλ, τον οποίο αποκαλούσε χαϊδευτικά «Μπιμπού» Ο Σαγεντ κρατά στα χέρια του μερικές από τις ποιητικές συλλογές της: «Θα βρίσκεται πάντοτε δίπλα μου».

Το κόμματα, η Λαϊκή Σοσιαλιστική Συμμαχία, κατέθεσε έγγραφη διαμαρτυρία κατά του υπουργείου Εσωτερικών. Σύμφωνα με τον Σαγεντ, «η Σάιμα δολοφονήθηκε»: «Το υπουργείο Εσωτερικών δεν επιτρέπει σε κανέναν να το αμφισβητεί και δεν δέχεται σε καμία περίπτωση ότι μια Αιγύπτια γυναίκα βρέθηκε μπροστά στις σφαίρες του».

Διαμαρτυρία ενάντια στους «αλήτες αστυνομικούς»

Σύμφωνα με το φωτογράφο που απαθανάτισε το περιστατικό, οι αστυνομικοί πυροβόλησαν χωρίς να λάβουν προφυλάξεις, αλλά δεν σημάδεψαν συγκεκριμένα τη Σάιμα.

Η εισαγγελία ξεκίνησε έρευνα για το θέμα, αλλά ο υπουργός Εσωτερικών, Μοχάμεντ Ιμπραχίμ, αρνήθηκε ότι έγινε χρήση όπλων για τη διάλυση των διαδηλωτών. Μάλιστα, δήλωσε: «Εάν αποδειχθεί πως έστω κι ένας από τους αξιωματικούς ή τους στρατιώτες μου είναι υπεύθυνος για αυτό το ατύχημα, δεσμεύομαι προσωπικά ότι θα τον οδηγήσω ενώπιον της δικαιοσύνης».

Στις 29 Ιανουαρίου, περίπου 100 γυναίκες διαδήλωσαν στο σημείο, όπου πυροβολήθηκε θανάσιμα η Σάιμα. Κάτω από τη μύτη των αστυνομικών, φώναξαν: «Οι αστυνομικοί είναι αλήτες». Ζήτησαν την αποπομπή του υπουργού Ιμπραχίμ.

Παρίσι, ένα κίνημα υποστήριξης στη Σάιμα αλ-Σαμπάχ
που δολοφονήθηκε από τον αιγυπτιακό στρατό

Υποστηρικτές του καθεστώτος άρχισαν να τις προπηλακίζουν, οι αστυνομικοί τις συμβούλεψαν να φύγουν. Μέσα σε μια ώρα, προκειμένου να αποφύγουν κάθε είδους έκτροπα, οι γυναίκες διαλύθηκαν.

Η Σάιμα έγινε το είδωλο μιας ποδοπατημένης επανάστασης. Μέχρι το Παρίσι, όπου διοργανώθηκε ένα

«happening» αλληλεγγύης στην Πλατεία Δημοκρατίας, αναπαράγοντας το στιγμιότυπο του Σαγεντ με τη Σάιμα.

Πηγή: tvxs.gr