του Νώντα Παντούλα
Οι αφίξεις προσφύγων από τα Τουρκικά παράλια και οι αντιδράσεις που προκαλούνται στο εξωτερικό αλλά κυρίως στο εσωτερικό, παραπέμπουν σε μια ενδιαφέρουσα πτυχή της ελληνικής ιστορίας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το καλοκαίρι του 1920 η Ελλάδα έχει υπογράψει με την Οθωμανική αυτοκρατορία τη συνθήκη των Σεβρών με την οποία ενσωματώνεται στην Ελλάδα η Αν. Θράκη και της παραχωρείται για πέντε χρόνια η διοίκηση της Σμύρνης και της ενδοχώρας της.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το καλοκαίρι του 1920 η Ελλάδα έχει υπογράψει με την Οθωμανική αυτοκρατορία τη συνθήκη των Σεβρών με την οποία ενσωματώνεται στην Ελλάδα η Αν. Θράκη και της παραχωρείται για πέντε χρόνια η διοίκηση της Σμύρνης και της ενδοχώρας της.
Ήδη όμως από το Μάιο του 1919 ελληνικά στρατεύματα έχουν καταλάβει τη Σμύρνη και τη γύρω περιοχή της με τη συγκατάθεση των συμμάχων της, Αγγλίας και Γαλλίας.
Οι Τούρκοι εθνικιστές με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ αρνούνται να συμμορφωθούν με τη συνθήκη των Σεβρών και αρχίζουν ένοπλο αγώνα κατά της ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας στη Μικρά Ασία. Έτσι η Ελλάδα, εξαντλημένη από τους συνεχείς πολέμους από το 1912, εμπλέκεται σε ένα ακόμη πόλεμο.
Έχουν προηγηθεί οι δύο Βαλκανικοί πόλεμοι το 1912-13, η στρατιωτική κατοχή της Μακεδονίας από τις δυνάμεις της Αντάντ (Αγγλίας, Γαλλίας) καθώς και από τους Γερμανοβουλγάρους, ο εθνικός διχασμός, το κίνημα της Εθνικής Άμυνας και τέλος το 1917 η συμμετοχή της χώρας στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Το Νοέμβριο του 1920 ο Βενιζέλος έχοντας στο ενεργητικό του τη συνθήκη των Σεβρών που υλοποιούσε το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας με την «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, διεξάγει εκλογές με την προσδοκία ότι θα τις κερδίσει.
Το Νοέμβριο του 1920 ο Βενιζέλος έχοντας στο ενεργητικό του τη συνθήκη των Σεβρών που υλοποιούσε το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας με την «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, διεξάγει εκλογές με την προσδοκία ότι θα τις κερδίσει.
Η φιλοβασιλική «Ενωμένη Αντιπολίτευσις» κατεβαίνει στις εκλογές με το σύνθημα της ειρήνευσης και της επιστροφής των στρατευμένων πίσω και, παρ’ ελπίδα τις κερδίζει.
Ο Βενιζέλος αυτοεξορίζεται, η νέα κυβέρνηση φέρνει πίσω τον έκπτωτο βασιλιά Κωνσταντίνο και παρά τις προεκλογικές της υποσχέσεις συνεχίζει με μεγαλύτερη ένταση τις πολεμικές επιχειρήσεις. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι σύμμαχοι με το πρόσχημα της επανόδου του γερμανόφιλου Κωνσταντίνου εγκαταλείπουν διπλωματικά, οικονομικά και στρατιωτικά την Ελλάδα.
Τα πράγματα είναι φανερό ότι δεν πάνε καλά στη Μικρά Ασία για την Ελλάδα. Οι εκεί ελληνικοί πληθυσμοί διατρέχουν άμεσο κίνδυνο από τους κεμαλικούς και αναζητούν καταφύγιο στην Ελλάδα. Οι Έλληνες αυτοί θεωρούσαν υπεύθυνη για τα δεινά τους τη βασιλική κυβέρνηση της Αθήνας και ήταν φιλικά προσκείμενοι στο Βενιζέλο.
Η κυβέρνηση Γούναρη στην Αθήνα και το παλάτι προκειμένου να αποφύγουν τις πολιτικές και άλλες συνέπειες της πολιτικής τους προσπαθούν με διάφορους τρόπους να εμποδίσουν την έλευση των προσφύγων.
Τα πράγματα είναι φανερό ότι δεν πάνε καλά στη Μικρά Ασία για την Ελλάδα. Οι εκεί ελληνικοί πληθυσμοί διατρέχουν άμεσο κίνδυνο από τους κεμαλικούς και αναζητούν καταφύγιο στην Ελλάδα. Οι Έλληνες αυτοί θεωρούσαν υπεύθυνη για τα δεινά τους τη βασιλική κυβέρνηση της Αθήνας και ήταν φιλικά προσκείμενοι στο Βενιζέλο.
Η κυβέρνηση Γούναρη στην Αθήνα και το παλάτι προκειμένου να αποφύγουν τις πολιτικές και άλλες συνέπειες της πολιτικής τους προσπαθούν με διάφορους τρόπους να εμποδίσουν την έλευση των προσφύγων.
Ψηφίστηκε λοιπόν ο νόμος περί διαβατηρίων «Περί παρανόμου μεταφοράς προσώπων, ομαδόν (= ομαδικά) ερχομένων εις ελληνικούς λιμένας εκ της αλλοδαπής» ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ απαγόρευε την είσοδο στην Ελλάδα προσφύγων, Ελλήνων που κινδύνευαν να σφαγιαστούν από τους Τούρκους. Προέβλεπε μάλιστα κυρώσεις σε βάρος πλοιοκτητών, πλοιάρχων και ναυτικών πρακτόρων και κατάσχεση του πλοίου. Έβαλαν την πολιτική τους επιβίωση πάνω από τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων.
Ακόμη στις 17 Αυγούστου 1922, όταν ήδη είχε αρχίσει η κατάρρευση του μετώπου, ο Ύπατος Αρμοστής Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης τηλεγράφησε στην κυβέρνηση της Αθήνας: «Αποστείλατε τάχιστα πλοία προς παραλαβήν στρατού μετά υλικού πολέμου και του πληθυσμού». Την επόμενη μέρα ο πρωθυπουργός Δ. Γούναρης του απάντησε: «Αποφύγετε δημιουργία προσφυγικού ζητήματος».
Ακόμη στις 17 Αυγούστου 1922, όταν ήδη είχε αρχίσει η κατάρρευση του μετώπου, ο Ύπατος Αρμοστής Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης τηλεγράφησε στην κυβέρνηση της Αθήνας: «Αποστείλατε τάχιστα πλοία προς παραλαβήν στρατού μετά υλικού πολέμου και του πληθυσμού». Την επόμενη μέρα ο πρωθυπουργός Δ. Γούναρης του απάντησε: «Αποφύγετε δημιουργία προσφυγικού ζητήματος».
Το τι έγινε στην προκυμαία της Σμύρνης είναι σε όλους γνωστό. Στην Αθήνα η κυβέρνηση Γούναρη κατέρρευσε ύστερα από το κίνημα του Πλαστήρα, ο Κωνσταντίνος έφυγε κακήν κακώς ξανά από την Ελλάδα και έξι υπαίτιοι της καταστροφής εκτελέστηκαν.
Πάντως η ίδια παράταξη και
σήμερα ζητάει να εμποδίσει άλλους πρόσφυγες να αναζητήσουν τη σωτηρία τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου