της Αφροδίτης Τζιαντζή
Δεκάδες είναι σε όλη την Ελλάδα οι δομές αλληλεγγύης που καλύπτουν εκπαιδευτικές ανάγκες, είτε προσφέροντας δωρεάν ενισχυτική διδασκαλία, με τη μορφή κοινωνικού φροντιστηρίου, είτε διοργανώνοντας παιδαγωγικές δράσεις, από ξένες γλώσσες, μαθήματα ελληνικών για μετανάστες, μέχρι καλλιτεχνικά σεμινάρια, μαθήματα μουσικής, αλλά και κύκλους αυτo-μόρφωσης.
Μέχρι το 2015 που πραγματοποιήθηκε η πρώτη ιδρυτική συνάντηση του Συντονιστικού Αλληλέγγυων Σχολείων, το οποίο συνένωσε 10 αλληλέγγυα σχολεία σε όλη την Ελλάδα, είχαν καταγραφεί πανελλαδικά πάνω από 35 δομές αλληλέγγυων μαθημάτων και σχολείων.
Ο χάρτης των σχολείων της αλληλεγγύης αναδιαμορφώνεται διαρκώς, καθώς προστίθενται νέες δομές, ενώ άλλες σβήνουν λόγω κόπωσης ή έλλειψης υποδομών.
Πολλά από τα αλληλέγγυα σχολεία γεννήθηκαν τα πρώτα χρόνια της κρίσης, με χρονολογία-ορόσημο το 2012, ως απάντηση καθηγητών, γονέων και μαθητών στους φραγμούς που ορθώνονται στη γνώση, χτυπώντας διπλά τους πιο αδύναμους.
Φραγμοί οικονομικοί και ταξικοί, που υψώνονταν ολοένα όσο τα χρέη, η ανεργία, η μείωση του εισοδήματος των γονιών είχαν άμεσο αντίκτυπο στις ζωές των παιδιών, καταδικάζοντας ένα στα τέσσερα παιδιά να ζει κάτω από το κατώφλι της φτώχειας (στοιχεία UNICEF 2016).
Κάποια άλλα, όπως το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά, που μετρά 12 χρόνια ζωής, γεννήθηκαν πριν από την κρίση, για πληθυσμούς που γνώριζαν τι θα πει κοινωνικός αποκλεισμός, αλλά ταυτόχρονα διεκδικούσαν μια καλύτερη ζωή και ισότιμη ένταξη.
Οπως ξεκαθάρισε από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας του το Συντονιστικό Αλληλέγγυων Σχολείων, που συμπληρώνει δύο χρόνια δράσης, τα σχολεία της αλληλεγγύης δεν ήρθαν να «μπαλώσουν» τις ελλείψεις της δημόσιας παιδείας. Ούτε να λειτουργήσουν ως υποκατάστατα ανάγκης στη φροντιστηριακή παραπαιδεία.
Αντίθετα, γεννήθηκαν ως κύτταρα αντίστασης στην υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου που επέβαλαν οι πολιτικές της λιτότητας, ενισχύοντας τους αγώνες της εκπαιδευτικής κοινότητας για ποιοτική δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους.
Ταυτόχρονα, προτάσσουν μια εναλλακτική προσέγγιση στη γνώση, με κοινωνικό και συνεργατικό χαρακτήρα, προάγοντας τη συνεργασία της ομάδας αντί για τον ανταγωνισμό και τη βαθμοθηρία.
Βασικό χαρακτηριστικό των αλληλέγγυων σχολείων -που τα διαφοροποιεί για παράδειγμα από τα κοινωνικά φροντιστήρια των δήμων ή τα φιλανθρωπικά ιδρύματα της Εκκλησίας- είναι οι μικτές συνελεύσεις γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών, που συναποφασίζουν ισότιμα για ζητήματα που αφορούν όλη την κοινότητα.
Τα αλληλέγγυα σχολεία λειτουργούν ενίοτε ως εκπαιδευτικές τράπεζες χρόνου, καθώς οι μαθητές γίνονται με τη σειρά τους και δάσκαλοι ή προσφέρουν συμμετέχοντας στις δράσεις της δομής, αποφεύγοντας τον σκόπελο της φιλανθρωπίας και του διαχωρισμού σε «εθελοντές» και «ωφελούμενους»-παθητικούς λήπτες υπηρεσιών.
Ενδεικτικά κάποια από τα σχολεία που συμμετέχουν (και διαθέτουν ενεργή ιστοσελίδα):
• Στέκι Πολιτικής και Πολιτισμού Kardelen στην Ξάνθη: kardelen.grΗ αυτοπαρουσίαση της «Μεσοποταμίας»
• Χώρος Πολιτικής-Πολιτισμού και Αλληλεγγύης «Ετεροτοπία» στη Θεσσαλονίκη: www.eterotopia.gr
• Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά: asmpeiraia.blogspot.gr
• Ανοιχτό Σχολείο Μεσοποταμίας: mesopotamia.gr
Το Αλληλέγγυο Σχολείο της Μεσοποταμίας αποτελεί ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό εγχείρημα, καθώς εντάσσεται σε ένα ευρύτερο δίκτυο τράπεζας χρόνου (ανταλλαγή υπηρεσιών χωρίς τη διαμεσολάβηση χρήματος) που λειτουργεί στη συλλογικότητά μας από το 2011, ξεπερνώντας σήμερα τα 400 μέλη.
Αποτελεί ένα συμμετοχικό εγχείρημα αφού απαιτεί τη δραστηριοποίηση -μέσω προσφοράς υπηρεσιών σε άλλα μέλη του δικτύου- τόσο των έφηβων μαθητών όσο και των γονέων.
Αν και στεγάζεται (όπως και οι άλλες δράσεις της συλλογικότητας) στο μικρό σπίτι της Μεσοποταμίας στη γειτονιά του Μοσχάτου, φέτος ξεπέρασε τους 200 μαθητές και τους 40 εκπαιδευτικούς με τμήματα ενισχυτικής διδασκαλίας Γυμνασίου και Λυκείου, ξένες γλώσσες, μουσική, αλλά και σεμινάρια με περιεχόμενο την επιστήμη, τη λογοτεχνία και τη συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και εφήβων.
Πέρα όμως από το εκπαιδευτικό περιεχόμενο, το Αλληλέγγυο Σχολείο μας λειτουργεί με ανοιχτές μικτές συνελεύσεις καθηγητών, γονέων και μαθητών, όπου ισότιμα και από όλους αξιολογείται η λειτουργία του και συναποφασίζονται συναινετικά και χωρίς ψήφο «ανταποδοτικές δράσεις» κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα.
Πρωταρχικός μας σκοπός, λοιπόν, είναι να αποφευχθεί ο «ταξικός» προσανατολισμός της εκπαίδευσης στη χώρα λόγω της οικονομικής κρίσης και γι’ αυτό καλύπτουμε ανάγκες αυτού του κόσμου και όχι κάποιας ιδεαλιστικής ουτοπίας.
Ωστόσο, δεν σταματάμε εκεί. Μέσω του δημοκρατικού τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας μας, επιδιώκουμε να καλλιεργήσουμε τις προϋποθέσεις -τόσο στους εφήβους όσο και στους εθελοντές εκπαιδευτικούς- μιας όσο το δυνατό εποικοδομητικότερης αμφισβήτησης απέναντι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που διαχρονικά εκπαιδεύει τα μέλη του στη δημοκρατία της ανάθεσης και στις ιεραρχημένες σχέσεις.
Επιδιώκουμε να προβάλουμε το πρότυπο μιας εκπαιδευτικής κοινότητας μάθησης που αφορά το σύνολο της κοινωνίας και όχι μέρος της και γι’ αυτό δεν αποτελούμε το «υποκατάστατο» ή το «συμπλήρωμα» του δημόσιου σχολείου και της ιδιωτικής παραπαιδείας.
Ως Αλληλέγγυα Σχολεία, από τις γειτονιές του Μοσχάτου και του Ταύρου μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη, με διαφορετικές καταβολές, από διαφορετικά περιβάλλοντα και συχνά κάτω από διαφορετικές συνθήκες φτιαγμένοι, εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές, Έλληνες και μετανάστες, είμαστε εδώ για να μείνουμε.
Χρήστος Κορολής, εκπαιδευτικός
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου